Leermeesters.

Bij vroegere meesters in de schilderkunst zag je dat vele leerlingen ervan moeite hadden om los te komen van wat ze hadden geleerd. Schilderen leek op die manier een beetje een ambacht: je leert de technieken en daarna moet je die zo goed mogelijk toepassen. Er je eigen accent aan geven lijkt wel de belangrijkste hindernis van het parcours. Toch vind je hier en daar leerlingen die hun leermeester doen verbleken, neem nu Rubens als leerling van Otto Van Veen, "Van WIE???" hoor ik nu denken, Otto Venerius misschien dan???

Maar je mag leermeesters en hun invloed niet onderschatten. Zelfs autodidacten halen meestal ook wel ergens de mosterd. Je kan nu eenmaal niet blijven het warm water uitvinden... Alhoewel, je hebt water op 30°C, op 35°C, zelfs op 32.25°C of op het kookpunt... en da's niet hetzelfde voor puristen!

Origineel? vernieuwend?

Ik ken mensen die gewoon niet willen zien wat andere(n) (keramisten) doen omdat ze dan kunnen stellen dat ze het idee helemaal alleen gevonden hebben. Ze vergeten dan dat zo veel meer hen beïnvloedt dat hun vondst misschien toch dezelfde wortels heeft als die van anderen.
En in deze over-geïnformatiseerde wereld zou je wel wanhopig moeten worden als je persé iets nieuws wil doen. In tijden zoals die van Rubens, moesten mensen veel meer inspanningen doen om het werk van anderen te onderzoeken, Google kon hen niet helpen, noch TV of krant! Ik denk dat we daar erg weinig bij stilstaan, hoe belangrijk schilderkunst was in die tijd om iets visueel over te brengen.

Ook met de mallen heb ik vreemde dingen gezien en gehoord. Iemand zei me dat mallen niks voor hem was, terwijl hij al jaren ballen legt in isomo-vormen????? Tja, is een mal dan alleen mal als hij van gips is? Is dat niet gewoon een (basis)vorm als vertrekpunt?
Een ander beweert alles te draaien, terwijl hij er wel in slaagt 50 precies dezelfde vormpjes te maken met identieke kromming en wel heel erg dun. Een wreed artiest, zou ik zo stellen.
Wat is er in hemelsnaam mis mee als je een leuke basisvorm hebt en daar nog eens wat anders mee uit wil proberen? Mal maken, zou ik zo denken! En daarna creatief aan de slag gaan. Dank u, Monika Patuszynska. (Voor wie deze blog voor de eerste keer leest, even het label onderaan aanklikken en dan begrijp je de allusie.) Als potentiële leermeester kan ze tellen, haar motto is, zoals dat bij de ideale lesgever is, voor mijn part: ik geef je de middelen die ik heb, doe er iets mee volgens je eigen kunnen en vermogen en geef er je persoonlijk cachet aan. Daarom is niet iedereen geschikt als informatief instructor, sommigen hebben het er moeilijk mee dat ze al die moeizaam vergaarde kennis nu meteen zomaar te grabbel gooien. Anderen zijn heel bang dat er "gekopieerd" zal worden. Nu, wie wil namaken en zelf geen ideeën heeft, zal er toch in slagen je werk uiteindelijk te imiteren, of je nu les geeft of niet.

Een hele generatie pottenbakkers hebben één groot primair leermeester: Bernard Leach. Hij bracht de Oosterse denkwijze en enorme keramische ervaring in de Westerse keramiek en velen zijn hem daarin gevolgd. Toch maken zij niet allemaal hetzelfde.

Leermeester zijn komt vanzelf, als je wat te vertellen hebt en bereid bent dat te doen. Het gaat natuurlijk niet écht zo vlot, het zijn vaak ellenlange processen van vallen en opstaan om tot een inzicht te komen en dat dan nog boeiend over te brengen.

Maar leerling worden en die rol dan nog met de nodige eerbied spelen, dat is ook een hele kunst. De nodige afstand nemen van het voorbeeld, durven je eigen ding doen met de info, goed wetende dat de leermeester wel eens afkeuring zou kunnen hebben van jouw visie, opnieuw zoeken en fouten maken... Om dan tot je eigen resultaat te komen, waarin de inbreng van de verworven kennis duidelijk helemaal verwerkt en herwerkt is... Het is een hele kunst, leerling zijn.