In dialoog met de aarde.

Ik erger me er soms aan dat mensen veel te vlug terug grijpen naar de essentie van het keramisch speeltuintje om te scoren. Aarde, water en vuur zijn de dankbare hoofdrolspelers waarrond je gemakkelijk je verhaal kan schrijven. Met wat verder te graven, kan je er ook nog het element lucht erin betrekken. Het thema van je werk is "aarde" en dan hoef je de klei meteen niet te veel te bewerken, een strategisch goed klinkend verkoopspraatje, de juiste garderobe en de juiste "vrienden"kring en je broodje is gebakken. Lijkt simpel. Alleen is de vraag of het dat wel is?

Toen er me werd gevraagd wat mijn visie was, tijdens mijn opleiding keramiek, had ik het heel moeilijk met die vraag. Ik heb veel rond gekeken en heel veel "artist statements" gelezen ondertussen en ik heb er nog steeds even moeilijk mee. Je visie, is dat vertellen wat je doet? Waarom je het doet? Wat je wil bereiken? Waarom je dat precies wil bereiken? Waarom je voor dit medium kiest?

Veel vragen, heel veel vragen en bitter weinig antwoorden. In mijn geval dan toch, maar ik ben dan ook geen kunstenaar en heb nogal een primitief gevoel voor "kunst". In de eerste plaats moet ik iets mooi vinden. Voor mij dus geen lelijkheid als manifest, sorry.

Keramiek is voor mij een tactiel gebeuren en vaak sta ik onbewust aan een werk te voelen tijdens een tentoonstelling, wat wisselend onthaald wordt. Soms speelt er een glimlach op het gelaat van de kunstenaar, soms wordt ik terecht gewezen. Maar ik zou nooit iets willen verwerven en meenemen naar huis als ik het niet eerst aangeraakt had. Bij keramiek is de huid erg belangrijk voor mij, zowel de ruwheid als de gladheid. En het contrast. Met je ogen dicht over een perfect glazuur glijden en dan op ruwe chamotte stoten aan de overgang, de korrels die door het glazuur steken en tenslotte terrein winnen.

Ook het doorleefde vind ik mooi. Je hoeft niet te verstoppen dat er wat gebeurd is, je moet het proberen te tonen op een manier dat het interessant wordt.
Ooit las ik dat keramiek de kunst van het beheersen van het materiaal is. Voor mij is dat zeker de oorsprong van mijn liefde voor het pottenbakken. Als keramist mocht ik al ondervinden dat klei zowel een zeer gewillige geliefde kan zijn om je te uiten, als een even grillige en wispelturige wanneer het gaat over het verwerken, en dan vooral afwerken van wat je maakt. Je hebt voor ogen wat je wil vertellen, in het beste geval (heb ik dan een visie?) en nu moet je de juiste middelen aanwenden om het te bereiken. Polieren? Glazuren? Opruwen? Schaduwen met oxides?
Wat bezielt de mens om zich te willen uiten, dingen te willen maken, zijn gedachten te visualiseren, te realiseren, te verantwoorden met een visie? Ik weet het antwoord niet, maar ik voel ook die drang. Misschien wil ik gewoon steeds groeien, steeds verder geraken, moeilijkere uitdagingen tot een goed einde brengen. En daar bewijs van leveren. Maar hoe?

Een aantal grotere meesters van de materie slagen erin raakpunten met mijn gevoelens en zoektochten te belichten.
Ter illustratie:

Carlos Carlé. Hmm, de man wil het verleden grijpen, de sporen zoeken wat iets heeft meegemaakt en doet dat op een mooie manier. Vind ik. Bovendien hangt aan dit werk nog een heel mooie persoonlijke herinnering vast. Nee, het werk heb ik alleen even vast gehad, de herinnering is een waardevol bezit...
Waarom vertrekken van een pretentieloze materie, het slijk van de aarde, om iets te gaan creëren? De materie, de aarde, ze komt in soorten en kleuren. 70 soorten heb ik in huis. 70 ja. Een witte klei uit Duitsland is niet hetzelfde als een andere witte, misschien ook opgegraven en verwerkt op Duits grondgebied. Evenveel chamotte? En toch, ze voelt anders, ze verwerkt anders, ze bakt anders en doet misschien ook iets anders met de oxides en glazuren die erop komen.
De samenstelling, van rode aardewerkklei tot zuiver witte porselein. Toen Fritz Rossmann hier was vond hij het echt opmerkelijk dat ik zo veel soorten porselein wilde verdelen. Tja, de ene klei is de andere niet, de ene mens is ook de andere niet. En ze doen er andere, totaal andere dingen mee.

Ter illustatie:
Leonardo Scacchi. In terra cotta beeldt hij de wereld om hem heen uit. Zonder extra afwerking, enkel het schaduwspel en de vormentaal van zijn werk suggereren wat je geest ervan maakt.

En daarnaast zo vele anderen die ieder op hun eigen manier met de aarde vertalen wat ze bedachten, hun eigen ver(t)(h)aaltjes.

Enkele mensen die heel consequent de aarde gebruiken om over (de) aarde te vertellen zijn o.a.:
Lia Koenen en het paar Johnny Rolf en Jan De Rooden.

Aarde, dé aarde, evenwicht, zwaartekracht... Er zijn nog vele manieren om bezig te zijn rond het thema.

Of erover te schrijven.

Ben ik nu bezig met het proberen te scoren?

Ik ga nog wat met de klei spelen. Eens kijken of ik kan scoren.