Tijd voor verandering!

Af en toe moet je een beslissing nemen. Niet meteen mijn sterkste kant als er veel opties zijn en alle hun voor- en nadelen hebben. Als er dan nog niet meteen één voordeel doorslaggevend blijkt, dan is het hek helemaal van de dam...
Maar ik heb er toch voor gekozen deze blog in een nieuw kleedje te steken. Ik vind dat het frisser en moderner oogt.
Graag luister ik naar jullie oordeel, laat maar horen...

't Zit in de familie...

Wordt zeker vervolgd, je voelt al meteen aan dat ik met een groot ei zit...
Als ik werk tegen kom dat me even doet stil staan of stil worden, ga ik daarna uitgebreid op zoek. Geoffrey Swindell werd ingetypt en ik ontdekte dat er blijkbaar ook iets over hem op Youtube stond. Mijn nieuwsgierigheid werd rijkelijk beloond. Zoon Tom Swindell is een cameraman en regisseur die freelance werkt voor de BBC. Als je op zijn site gaat kan je een "showreel" van de door hem gemaakte docu's zien, op zich al heel erg de moeite.
Maar op Youtube staat een reeks van 5 filmpjes, het ene wat langer dan het andere, die als onderwerp vader Geoffrey en zijn keramiek hebben. Ik ga ze overlopen en voorstellen...

In Earthen part 1 schildert Tom het portret van zijn pa, waarbij de vader zelf zijn verhaal vertelt, duidelijk trots op het feit dat zijn zoon "kunst maakt van zijn kunst", zoals hij het zelf verwoordt. De combinatie van goed gekozen muziek bij de prachtige beelden, zorgen voor een bij wijle zeer intieme beleving van het draaien van porselein, het afdraaiwerk, het decoreren en glazuren, de visie van Geoffrey Swindell op zijn werk. Het hele verhaal van vorig artikeltje wordt geïllustreerd, een keramisch gedicht, 8 minuten lang.



Earthen part 2 brengt opnieuw met de choreografie van begeleidende muziek en kunstige beelden een visualisering van de visie van pa Swindell, waarin hij wat in de oven gebeurt vergelijkt met de krachten die in het heelal aan het werk zijn, de big bang en tollende planeten.
Drie minuten puur genieten.



Earthen part 3 is een speels stukje beeldtechniek, waarbij als commentaar van Tom staat dat hij het jammer vindt dat hij alles heeft moeten opsplitsen om op Youtube te zetten...



In Earthen Part 4 gaan de werkjes van pa op reis op de stroming van een riviertje en wordt heel duidelijk hoe de vorm en afwerking hun oorsprong vonden in de natuur. Zeer rustgevend en inspirerend.



Earthen part 5 sluit de reeks heel mooi af in het Westafrikaanse Mali. Tom maakt een docu in dat land en als dank voor wat hij bij de mensen vindt, brengt hij een keramisch werkje mee dat hij samen met zijn pa uitzocht. Het dekseltje refereert naar de islamistische bouwwerken in het land en de afwerking van het vaasje zou een meanderende rivier kunnen zijn... Weerom brengt de muziek veel bij aan de sfeer van het filmpje. Het volk van het pottenbakkersdorp komt heel mooi in beeld, ontroerend echt en eerlijk.



Creativiteit, nederige liefde voor de natuur en de mens, het zit blijkbaar in de familie...

Inspiratie.

Vorig artikeltje ging o.a. over inspiratie, over de natuur als bron van zowel onderwerp als materiaal en over hoe kunstenaars en ambachtslui in de Jugendstil daar dankbaar gebruik van maakten. Soms kom ik wel eens keramiek tegen die even sierlijk opgaat in zijn omgeving, die respons geeft aan structuren, kleuren, natuur en architectuur. Een mens haalt zijn inspiratie ergens, bewust of onbewuste en het visuele is een belangrijke bron van indrukken.

Eigenlijk kwamen vorige bedenkingen tot stand na het bezoeken van Facebook. Er zijn daar kringen van keramisten die elkaar ontmoeten op de electronische paden. Zo kwam ik bij Geoffrey Swindell terecht. Een Engels keramist wiens werk me deed denken aan pâte de verre.

Hij draait subtiele vormen in porselein en gaat ze dan oxiderend stoken op 1260°C. Maar voor ze in de oven gaan om het vuur zijn fixerend werk te laten doen, bereidt de man de huid van zijn kleinood voor op een heel eigen manier. Om een stabiele vorm te hebben wordt het kleine vormpje relatief dik gedraaid om zonder vervorming van de schijf te kunnen halen. In een later stadium wordt het behoorlijk afgedraaid en opnieuw vochtig gemaakt met een brede borstel. Dan vervormt hij de opening van het vaasje of het vaasje zelf in de laatste fase van het draaiwerk.

Het porseleinen oppervlak wordt bewerkt om textuur te tonen. Daarna brengt hij al een laagje vanadiumoxide aan op de potjes die met lusters gedecoreerd zullen worden.

Andere modelletjes krijgen structuur met scherpe voorwerpen en borstels. Na gecontroleerde droging worden ze biscuit gestookt. Om spanningen te voorkomen, wordt met een engobepeer de (niet zichtbare) binnenzijde van het vaasje geglazuurd en wordt het in een oven gedroogd op 1000°C. Op vaasjes met een uitgesproken textuur wordt eerst vanadium ingewreven om er daarna fijne laagjes rutiel, chroom, koperoxide en ten slotte een of meerdere laagjes glazuur op te spuiten.

Het zeer giftige vanadium (zou longkanker kunnen veroorzaken en is moeilijk te stabiliseren in glazuren, zodat het zeker nooit voor gebruiksgoed gebruikt mag worden!) heeft een heel eigen effect op de glazuren. Op hoge temperatuur onderbreekt het de smeltcurve van het glazuur en het gaat de kleuren en oppervlaktestructuur "aantasten".

De man heeft ook een eigen manier om met lusters te werken. Normaal gezien brengen metaallusters glans aan op het oppervlak en worden deze gestookt op 750°C als opglazuur. Door echter detergent, parafine en/of cellulose thinners op de luster te druppelen, breekt de oppervlaktespanning en verkrijgt hij een streperig effect.

Na het glazuurstoken wordt alle mogelijke glans nog eens weg geschuurd en met een laagje was werkt hij zijn kleinoden af.

Hoewel de werkwijze zeker niet aan mij besteed is, vind ik het resultaat ongelooflijk mooi, robuust en tegelijk teer met zeer duidelijk de natuur als inspiratie.

Wordt zeker vervolgd...

Pâte de verre.

Het zal hier of daar wel al eens ter sprake gekomen zijn, ik kan bewegingen als de Jugendstil, Art Nouveau, wel appreciëren. Okee, er zijn uitwassen die neigen naar barok en kitch, maar er zijn minstens evenveel voorbeelden waar harmonie en vakmanschap je gewoon de mond snoeren: meesterschap! Men deed dingen in hout, metaal, glas, en ook met keramiek en glazuur, waar je gewoon even stil van wordt... Interieurs waar je lichaam in het decor versmelt. Die sensualiteit, mooie vloeiende lijnen die je vragen te volgen, waar je ook kijkt...

Art Nouveau heeft iets van ballet, van op je tenen staan. ('t Geeft soms trouwens een heerlijk gevoel, op je tenen staan.)
In de periode van de Jugendstil kende pâte de verre een grote bloei als kunstvorm. Bij deze techniek, die trouwens heel oud is, maakt men een vuurvaste mal waarin dan zeer fijne glaskorrels met een bindmiddel worden opgewarmd om samen te smelten. Het centrum lag in de school van Nancy, met bedrijven als Daum en Gallé. De ontwerpen droegen vaak een ode aan de sierlijke natuur in zich.

Glas smelten, het ligt zo'n beetje in het domein van glazuren, zelfde basis, zelfde idee. In het onderstaande filmpje krijg je een mooi beeld van hoe het allemaal in zijn werk gaat.

Het hoofdbestanddeel van glas is siliciumdioxide, een van de meest voorkomende mineralen op de aardkorst. Ook bij het glazuren ga je er gebruik van maken. Glas en glazuur zijn familie van elkaar. Soms raakt het visuele aspect van de suikerachtige textuur van de pâte de verre zeer dicht aan wat sommige glazuren op porselein doen. Het doorschijnende karakter van porselein, dat trouwens zelf ook voor zo ongeveer een kwart uit kwarts bestaat, zal wel aan de basis van deze gelijkenis liggen.
Hier en daar raakt het werk van de glaskunstenaar het domein van de keramist, ook de resultaten kunnen vormelijk in dezelfde richting gaan.


Penny Fuller maakt "bowls", een soort kommen, die mij veel aan gedraaid keramiek doen denken. Maar ikzelf, mijn gevoel mist er iets bij, de body, de kleur en de structuur van de klei. Glas is niet echt mijn ding. En soms kan té doorzichtig mij niet meer boeien...

Cursus pottenbakken.

Pottenbakken, leren draaien, cursus, workshop, theepot assembleren, ovaal en vierkant draaien... Vierkant draaaien? Ik loop een beetje verloren, na de crash. Zou er slachtofferhulp voorzien zijn? Waar ligt de black box? Op zoek naar overlevenden en restanten.

Ik krijg ook enkele blijken van medeleven, bezoekers die op hun honger blijven zitten... Mijn dank.

We hadden er zo ons best voor gedaan, Jens en ikzelf, voor die overzichtelijke site en ik moet zeggen dat hij positief onthaald werd. Enfin, niet bij de pakken blijven zitten, we weten de komende weken alvast wat gedaan, in geval verveling nu toch eens de neiging voelde om toe te slaan... Vanaf midden volgende week gaan we aan de slag om alles zo snel mogelijk weer online te krijgen én meteen alles veilig te back-uppen!

Maar nu valt pas op hoe moeilijk het soms blijft voor niet-ingewijden om hun weg te vinden in een blog waar alles meer op een grote stapel ligt, terwijl alles netjes in mapjes steekt op de website. Je moet heel wat meer op avontuur, durven klikken hier en daar en daarna de weg terug zoeken. Best (in)spannend allemaal!

Gisteren kreeg ik nog telefoon met de vraag hoe het nu zit met de cursussen "Draaien in de zon"? Daarom zet ik hier alles nog eens op een rijtje.

Voor de "absolute beginners" is er de mogelijkheid om gedurende 3 opeenvolgende zaterdagen intensief te proeven van het pottenbakken. Op 26 juni, 3 en 10 juli zal Dirk Vanhaeren je inwijden in de basis: het kneden van de klei, het centreren en openen, het optrekken tot een mooie rechte cilinder en het kommetje met ronde bodem. Alle werkstukken worden biscuit gebakken en als je wil kan je nog afspreken om achteraf je geslaagde bekertjes te glazuren. Tijdens de openingsuren van de winkel kan je, zonder extra kosten, langs komen om je werk af te draaien en eventueel nog wat te oefenen. De lessen verlopen in 2 blokken, van 9u30 tot 12u30 en van 13u30 tot 16u30. Over de middag kan je genieten van een verzorgde broodlunch, met zijn allen gezellig aan tafel. Prijs en praktische regeling vind je door te klikken op deze link.

Voor de "gevorderden" biedt De Koploper enkele weekend-cursussen aan rond een bepaald facet van het pottenbakken. De volgende gaat al meteen nu vrijdagavond van start:

decoratiemogelijkheden op de schijf.

Meteen als je pot, beker, tas, kommetje, vaas... gedraaid is, kan je aan de slag met decoratietechnieken. Op de nog ongebakken klei kan je d.m.v. engobes kleur aanbrengen. Je kan dan gaan schilderen, schrijven, opnieuw inkrassen, ... Ook een pot met een gecraqueleerde huid behoort tot de mogelijkheden. Wegsnijden, assembleren... veel is mogelijk met een pas gedraaid werkstuk. Deze workshop begint nu vrijdag 18 juni en loopt over de ganse zaterdag. Het is nog mogelijk je in te schrijven, maar enige haast is nu wel geboden...

Het volgende weekend, op 25 en 26 juni, komt het thema assemblage van de theepot aan de beurt. De theepot is zo wat het paradepaardje van de meeste pottenbakkers. Het vraagt beheersing van verschillende technieken, naast het behouden van je overzicht op het geheel. Eerst moet je een keuze maken voor de basisvorm van de romp. Daarna ga je dekseltjes en tuitjes moeten draaien, van de mast. Tenslotte mag je assembleren en handvaten trekken. Het is eigenlijk de masterproef van de leerling pottenbakker...

Op 2 en 3 juli kan je ovaal en vierkant komen draaien, het moet niet altijd rond zijn, hé?! Je vertrekt uiteraard van een ronde cilinder of komvorm, maar versnijden, vervormen en verlijmen zorgen er uiteindelijk voor dat het resultaat niet echt rond meer is...

Onder de noemer poten en oren op 9 en 10 juli, tenslotte vallen alle afwerkingen in de vorm van handvatjes en voetjes aan dekseltjes, bekertjes, (bloem)potten. Voor deze workshop mag je ook vooraf werk klaar maken om je ten volle op het onderwerp toe te leggen. Een sierlijk oortje maakt van je bekertje een kop(loper)...

Al deze lessen worden gegeven door Dirk Vanhaeren en gaan door hier, bij De Koploper. Op zaterdag kan je genieten van een gezellige en verzorgde broodlunch. Al meteen even op vakantie: (leren) draaien in de zon! Alles info vind je hier.

Crash.

De harde schijf van de server is gecrashed... Ik krijg een bericht van het webhosting bedrijf dat mijn site http://www.dekoploper.be online zet. Ik weet niet meteen wat dat allemaal inhoudt, maar een simpele zoekbeweging op het net maakt al gauw duidelijk dat alles weg is. Voorlopig weet ik nog niet echt wat er boven mijn hoofd hangt, hoeveel werk er precies verloren is gegaan. Als je wat zoekt, vind je hier ook veel informatie terug, openingsuren, routebeschrijving, info over de geplande cursussen. Alles wat je niet vindt, kan je me via mail vragen: carina.costermans@gmail.com of even een telefoontje of een bezoek aan de winkel. Sorry voor het ongemak.

Naked raku op zaterdag.

Dit is het Chinese raku-teken, het betekent vreugde, vrijheid, vrede en welzijn.

Het weer wil niet echt mee de laatste dagen, maar de vooruitzichten beloven beterschap voor zaterdag. We halen toch maar een tentje boven, je weet maar nooit. Stilaan wordt ten huize De Koploper alles zo'n beetje in gereedheid gebracht voor de demo zaterdag. Ik vang hier en daar op dat er geïnteresseerden zijn...

Naked raku is eigenlijk meer een Westerse variant van het Oosterse raku stoken dat dan weer verband houdt met de traditionele theeceremonie.

Wally Asselberghs, een Belgische keramist die naam heeft op dit domein, beschrijft de techniek als volgt:
Naked Raku is pas eind jaren 1970 per toeval ontdekt, en als variatie op Raku verder ontwikkeld in de USA. Bij Naked Raku wordt het klei-oppervlak wanneer het in lederhard stadium is eerst langdurig gepolijst. Nadien wordt het werkstuk biscuit gebakken en tussen het kleioppervlak en de glazuurlaag wordt een scheidingslaag in slib aangebracht, die verhindert dat het glazuur later uitsmelt en vastbakt aan het werkstuk. Het stookproces is volledig identiek aan dat van Raku, maar op iets lagere temperatuur. Na het stoken wordt het werkstuk eveneens in een reductievat gelegd. Tijdens het rookproces dringt de rook, op die plaatsen waar het glazuur gebarsten is, diep door in de klei, en laat daar onregelmatige barstjes en rooksporen na. Na afkoeling worden de glazuurlaag en de resterende sliblaag met water verwijderd, en komt de craquelé volop tevoorschijn. Bij Naked Raku wordt het glazuur dus enkel als hulpmiddel gebruikt.Nadat het werkstuk volledig gereinigd en gedroogd is, brengt men een laagje bijenwas aan waardoor een matte, zachtglanzende afwerking ontstaat.
Door op zijn naam hierboven te klikken, kom je terecht op zijn site, waar je informatie vindt en zijn werken kan bewonderen. Een beetje nieuwsgierige bezoeker komt via de links ook nog op tal van andere plaatsen terecht, tot in Italië toe...
Klikken en links volgen, ik ken er iets van. Ik weet niet meer hoe het nu weer allemaal begon, maar door even naked raku in te typen, heb ik weer keramiek gezien om bij te gaan watertanden. Ik neem je even op een visuele reis. Met een kleine dosis vingeroefeningen klik je jezelf vervolgens een weg doorheen het (naked) raku-wereldje, link na link, na link...

David Roberts, wereldvermaarde Engelsman, met zelfs een boek of twee over het onderwerp.






Schilderen met rook, het klinkt heel mooi, moet ik toegeven.
Alistair Danhieux woont en werkt in Saint Amant en Puisaye ergens in het warme keramische hart van Frankrijk. Als je zijn werk met eigen ogen aanschouwt, voel je het zo waar kloppen.

Naast geweldig werk, heeft hij ook een hele mooie webstek, met een verraderlijke link-pagina...
Veel plezier!

Wel even op tijd stoppen om zaterdag Filiep aan het werk te zien!

Rustpuntje

Even rust. Schoonheid verzacht de zeden.



Een heel gezonde verslaving, Gotan Project.
Zalige muziek, prachtige beelden!
Even rust.

Examenkoorts en zo.

Gisteren ging ik naar de cinema...



Eergisteren ondertussen.
Tja, het schooljaar loopt zo stilaan ten einde en ook in de keramiekopleidingen is dat voelbaar. Een beetje paniekerige klanten in de winkel, mee naar oplossingen zoeken, telefoontjes met heel veel verontschuldigingen en vooral met een grote smeekbede om hulp... Het is me allemaal bekend en meer nog, ik ken zelf het gevoel heel goed. Net alsof je op het einde van dat schooljaar nog een sprintje in moet zetten om het beste van jezelf te tonen, net alsof het daarna allemaal gedaan is en je toekomst afhangt van wat je nu nog zal presteren...

Ikzelf ben nog niet waar ik zijn wou, de opleiding "porselein voor pottenbakkers" was een beetje aan de korte kant. Als ik in mijn opbergdozen duik en eens overzie wat ik allemaal in bubbelplastiek heb verpakt, naast wat een plaatsje vond hier en daar, wat ik dit schooljaar gedaan heb, van mijn eerste onzekere centreer-pogingen, over het nog-meer-onzekere gevoel bij het optrekken en vormen van die schijnbaar karakterloze massa, tot het pogen af te werken van die opeens heel erg karaktervolle materie, dan kan ik er niet omheen: het is behoorlijk veel.
En toch, ik wou dat het meer was. Ben ik nu klaar voor de "grote sprong"? Kan ik het nu helemaal alleen?
Open vraag.


Afwerken, glazuren...? En ik ben nog niet eens aan de kleur geraakt die ik in mijn dromen zie! Frisse, hedendaagse, vrolijke lichte tinten, kleur heeft iets. Net zoals wit dat ook wel heeft. Het wit van porselein bijvoorbeeld, maar dat wist je al.
Had nog een reeks kleurtesten nodig in reductie, in de gasoven. Ben dus een avondje extra naar Syntra geweest om die testjes te maken, gisteren.

En wat ik daar zag, heeft me blij gemaakt.

De glazuurruimte was meer dan overvol met naarstige bijen die hier en daar vrolijk, maar net zo goed ook hier en daar wat knorrerig, honing oproerden in grote potten om ze daarna lustig uit te smeren en te overgieten op wat straks de raten van de grote ovens moest gaan vullen... Wat onbeholpen keek ik eens rond en bedacht dat ik mijn bescheiden testpotjes ook wel ergens in een rustig en liefst strategisch plekje kon gaan dompelen. De draaischijven waren in onbruik, tja wie daar nu deze laatste weken nog zat, was wel helemaal te laat.
Met een extra plank kon ik me daar wel installeren.
Zo gezegd, zo gedaan. En strategisch was het ook. Een drukke va-et-vient passeerde mijn persoontje. Sommigen waren druk doende met zichzelf of met anderen aan het overleggen, voorzichtig werden werkjes af en aan gedragen, anderen liepen mij wel 3 keer voorbij vooraleer op te merken dat ik daar zat.
Ik had nét voldoende rust om mij te concentreren en (hopelijk toch!) niet te vergissen in het mengen van mijn poeierkes. Af en toe een babbeltje met de collega's, wat uitleg over de werken en een vraagje omdat "ik dat ook wel zou weten"...
Tja, want...

De grootvader van Prince leidde daar een kerkdienst...

Grootvader? Enfin, nog niet helemaal, dacht ik, en al zeker geen wezenloos grijs kostuum. Een kerkdienst?

Het ging verbazend goed vooruit.

Dat wel! Nooit zo snel ovens zien vullen!

Trek me uit de Vlaamse klei.

Of nee, laat maar. Ik trek zelf wel als ik eraan toe ben.

Geef me een veldspaat en maak me blij.
En geef me vuur
nee geen lucifer natuurlijk, maar passie elk uur.

Het was een liefde,
de liefde voor de klei.

Onderweg terug naar huis komt dit nummer van onze Raymond voorbij op de radio, hier en daar een beetje andere tekst. Ik glimlach en kom tot rust. Is dit niet de bedoeling?



Thuis zie ik deze mooie werkjes. Niet van de een of de andere grote keramieker, niet van mezelf ook niet. Maar van Martine. Een hele rustige vrouw die hier leerde pottenbakken. Ze boetseert ook. Allemaal zonder stress, in volle rust.

Verfrissend.

Eerlijk is eerlijk, ik vond het heel jammer dat Duitsland het Eurosong-festival won. Niet dat ik het dat lieve kind niet gunde, in tegendeel.
Zaterdag was de deerne van mijn jongste zoon hier. Wij moesten nog eten, want moeder, ikke dus, was met iets anders bezig geweest en de bereidingen hadden wat vertraging opgelopen. Er kwam heel wat commentaar over de rand van de zetel onze richting uitgevlogen. "Knudeln" noemde Bart Peeters het en ja, ze zong een Engels dat moeilijk thuis te brengen was. Maar ze was wel écht en enthousiast! Al voor het liedje uit was, voelde het aan als winnen. Ik was meteen fan: vrolijk en een beetje gek, maar oh, zo herkenbaar. Althans, voor mij toch.
Meteen zag ik een blogartikeltje voor mij: over hoe dat leuke madammeke toch niet al die vooroordelen en vriendjespolitiek had kunnen trotseren. Maar het mocht niet zijn. Wat ik had gevoeld, hadden er blijkbaar nog een heleboel ervaren en Duitsland had de hoofdvogel afgeschoten.
Verjonging, "de media" kondigden aan dat het goed was voor het Eurosong dat sinds jaren een bolwerk zou zijn geworden voor de schlagerliefhebbers, extravaganten en de homocultuur...
(Niet mijn woorden, nog minder mijn probleem!)

Meteen maak ik de reflectie dat keramiek ook af en toe de stempel meekrijgt: oubollig, voorbijgestreefd... Ben het er uiteraard niet met eens, zoveel is wel duidelijk. De "traditionele" vormentaal met dito glazuren moet je leren appreciëren zoals klassieke muziek en het kan allemaal wel eens wat zwaarder wegen. Maar er is zoveel meer, mooie heldere glazuurtjes, kant-en-klaar of zelf te maken met een toverformule van de juiste combinatie van oxides of op basis van body stains. Merken zoals Duncan en Amaco brengen een grote waaier aan fel gekleurde vrolijke (onder)glazuurtjes op de markt. Maar je kan natuurlijk ook zelf aan de slag gaan om vrolijke kleurtjes uit te zoeken...


Maar ook qua vormentaal, hoeft wat van een draaischijf komt, niet altijd "gewoon" een potteke te zijn. En een site om je werk te tonen kan qua layout ook heel verfrissend zijn...



Iemand die én mooi werk maakt, én haar glazuren gericht kiest, én zo'n originele onderhoudende site heeft, is Bozena Sacharczuk, Pools en fris.

En voor zover ik weet, heeft ze zich niet laten filmen naakt zwemmend voor een docusoap...