The day after. After the holidays.

Of liever: the weeks and months after...
Vanaf 10 augustus is De Koploper weer paraat.
Daarna is er weer volop actie gepland, allereerst via de workshops en cursussen. Ik zet ze nog eens op een rijtje, zodat je na kan denken of je ergens bij wil zijn.

Het keramisch vragenuurtje.

In de winkel blijkt regelmatig dat vele mensen zich vragen stellen over het verschil tussen de soorten klei, de baktemperaturen, het gebruik van (sinter)engobes en glazuren en het bakproces.
Daarom geeft De Koploper INFO-DAGEN.
Sessie 1: de verschillende kleisoorten, verschil in gebruik tussen witte en gekleurde kleisoorten, aardewerk, steengoed en porselein, wat chamotte is, veiligheid, giftigheid, gebruik met kids...
Sessie 2: alle mogelijke decoratietechnieken met en op ongebakken klei. Wat is engobe? Zelf maken of kopen? Kan ik klei kleuren? Wat kan er allemaal met klei?
Sessie 3: soorten glazuren, zelf maken of kant-en-klaar, verhouding tot de gebruikte kleisoort, kleurmengsels... De bedoeling is niet een heleboel recepten meegeven, maar duidelijk te maken wat je wel eventueel zelf kan en waar je dat moet vinden, hoe je dat moet testen...
Sessie 4: het bakproces wordt onder de loep genomen. Waarom zelf bakken? Wat zijn stookcurves? Aardewerk of steengoed? Biscuit? Tips en info over de aanschaf van een eigen oven. Voor- en nadelen van zelf bakken.

Vorig jaar is gebleken dat het zeer interessant is voor beginners en ook gevorderden. Je moet rekenen dat ik ongeveer een klein uurtje uitleg geef en de producten en voorbeelden bespreek en daarna worden er opmerkingen gemaakt en vragen gesteld. Je leert ook veel van de ervaringen van de andere deelnemers.

De sessies gaan door in september op dinsdagavond of woensdagnamiddag, naar keuze.

Hier lees je alle verdere practische info.


Juwelen in papierporselein en agaat.

Zeven zaterdagnamiddagen kan je juwelen in papierporselein en agaat komen maken. De techniek wordt je bijgebracht door Dirk Vanhaeren. Papierporselein laat toe mooie dingen te doen met porselein, het toevoegen van vlas- en papiervezels maakt de materie veel gemakkelijker in gebruik.
Agaat of nériage is het inkleuren van klei en deze dan in laagjes en motieven verwerken.
Beide technieken worden hier nu gebruikt voor juwelen, maar ze zijn net zo goed toepasbaar voor schalen, verlichting, decoratie...
Deze cursus werd al enkele keren ingericht door De Koploper. Dit jaar is wellicht de laatste kans om deel te nemen.
Klik hier en je leest alle practische info.


Boetseren met plakken met Christien Dutoit.

Christien Dutoit hoef ik aan de meeste mensen niet meer voor te stellen. Vorig jaar was ze hier om te leren boetseren op haar manier. Het was een groot succes. Dus komt ze weer terug. Deze keer gaan we een dier boetseren. Je mag dan een afbeelding meebrengen en ze zal je helpen deze te vertalen van twee naar drie dimensies en met een eigen cachet.

Klik hier en je leest alle info.

The day after... Als ik terug thuis zal zijn, lees ik de reacties na. Je kan inschrijven via mail, je krijgt een antwoord, the day after.

Nu eerst: Luieren en niks doen wat moet.

Goeie vakantie!

Verhaaltjes...

Défileren, tanks en uniformen. Stripfiguren boetseren? Michiel maakte er meteen een passende strip van!21 juli, Nationale feestdag en Koninging Fabiola draagt een kogelvrij vest. Waar is de tijd dat ze nog gewoon sprookjes schreef?

21 juli is nu al zeker 10 jaar een heel ander feest voor ons: de chirojeugd komt terug van kamp. Blij weerzien op het perron, bagage bij elkaar scharrelen aan het heem. Een echt feest is het, het ene jaar blij de jongste terug te zien, met klever op het oog, maar toch wel heel fier op zijn kamp. Een ander jaar, zeker twee dagen teken zoeken onder oksels en in alle andere holtes... En was, bergen niet erg frisse was (was hoort niet fris te zijn, maar er zijn gradaties!!!), toch zeker 3 à 4 machines!

En die verhaaltjes dan ?...



De winkel is dicht nu, maar ik geniet na. Als iemand binnenkwam en hij/zij maakte een opmerking. Stilte, hij/zij wachtte tot ik opkeek. Ik zag dan pretlichtjes in de ogen van de klant: hij/zij wist wat ook ik weet: het staat ergens in mijn blog. Inderdaad.
En de klant scoort.

Af en toe was ik wel eens heel verbaasd: "hoe weet díe dat nu?"

"Ben je al toe na 18 juli, op de middag?", vraagt een vriend in Antwerpen. "Jullie hebben je al geamuseerd, zeker, zo zonder de zoons?..." Hééééél suggestief kijkt de man ons aan.


O ja, hoor, we hebben al mallen gemaakt en brandhout binnen gehaald. En ja, we zijn zelfs een levering gaan halen in Duitsland!


Geef mij dan die verhaaltjes maar. Welke verhaaltjes? Wel, de verhaaltjes die horen bij de inhoud van mijn oven. De laatste stook zat vol materiaal van mijn kids van de Grabbelpas...
Wat denk je van: "Hoe het zwijntje zijn oog, snoet en voorpoot verloor?"
Of "het spaarbeest dat drie poten geamputeerd werd in een hete nacht?"


Of "De spaarvent die zijn oogleden terug moest laten vast lijmen?" ... Botox???


Verder heb ik nog een bunny in stock, voor ze verhit werd, was ze haar staartje al kwijt, daarna zelfs haar hoofd.
Fabiola kijkt nu kwaad in mijn richting: " het ging hier wel over werkjes van de kindjes, hé?!"


Een lijmpistool kan wonderen doen. Eh, ná de vakantie, wel te verstaan! Ze moeten maar even afzien.

Ik wil best een wedstrijd uitschrijven: het mooiste verhaal over mijn zielige personnages krijgt eeuwige roem en een pak verse klei om zijn eigen perverse ideeën aan de mensheid voor te leggen. Het zou me wat ontlasten om leesvoer te creëren...

Maar daarna haal ik de rest ook uit de oven. Mooie, gave spaarpotten, klaar voor trotse eigenaars, helemaal af.





En mijn eigenste groooote schaal, ze klinkt als een klok (muziek in de oren!), en Urbanus, slechts 1 tand overleefde die roos niet, de Rode Ridder...


En ja, ik vul het vurige beest nog een keer. Nog één keer voor mijn échte vakantie. Om enkele mensen blij te maken. Donderdag leeg ik haar...


's Avonds drinken we een glas met vrienden, een bord pasta erbij en dan kan ik niet meer slapen.
Er ligt zeker wat op mijn maag.


De Chiroboys ronken al: compleet dood. Ik heb het moeilijk. Denk weer veel te veel na...

Het huis is stil, de murmelende wasmachine niet meegerekend.
Zou Fabiola al slapen?

De nieuwe generatie.

Het is bijna zo ver, nog één zaterdagvoormiddag en dan sluit De Koploper de deuren voor een drietal weken. Deze ochtend was de laatste bende Grabbelpassers present, een kleine delegatie, 9 trouwe fans. Waarschijnlijk zijn er al op vakantie, want vorige sessies waren het er wel 16 of 18,... De meeste ken ik al een tijdje. Ook hun zusjes en broertjes komen al of zijn er volgend seizoen bij. Ik word ouder, merk ik, ik heb die kindjes nog weten geboren worden, of zag de mama's zwanger...



Af en toe herhalen we iets, zoals het boetseren van spaarpotjes. Daar is een beetje voorbereidingswerk aan. Ik draai dan de zaterdag een heleboel bollen in rode klei en draai ze af zondag. Maandag hebben de kids er spaarvarkentjes, spaarkoetjes, spaarventjes van gemaakt...

Of we boetseren kriebeldiertjes voor de tuin. Da's ook een blijver, maar dat geeft niet, want die worden niet gebakken en verdwijnen dan tussen het groen of vallen uitgedroogd uit elkaar. En het jaar daarna hebben we nieuwe inspiratie...

De oven zit vol met een eerste lading spaarpotten en stripfiguren. Urbanus met een roos in de mond, die boven de flinke boezem van Fannie van Kiekeboe hangt, twee Carmens uit de kampioenen, een Balthazar Boma, Spongebob, Suske, Wall E...
En vandaag was het een gezinnetje aan zee boetseren. Vorig jaar heb ik eens een vriendenkringetje gemaakt en stelde toen voor je familie als voorbeeld te nemen. Dat had ik beter niet gedaan... "Mijn echte papa of mama's vriend?" "Mag ik mijn twee mama's daar dan bij zetten?" "Ik wil niet met mijn zus, wel met mijn schattig halfbroertje, maar die kan nog niet lopen." "Mijn mama en mijn papa zijn geen vrienden meer." Ik heb toen veel bijgeleerd... Als sommige ouders wisten wat hun kids hier allemaal komen vertellen... "Mijn papa danst alleen als hij dronken is en dan alleen met een das aan". Tja, die man beseft waarschijnlijk niet waarom ik glimlachte toen hij om zijn dochter kwam, gelukkig heeft ze het niet meteen herhaald waar hij bij stond.
Het gezinnetje aan zee dus. Net vandaag is het weer wat minder, de zon blijft uit, er valt een stevige bui bij wijle... Toch rollen Antonella en Sophia strandlakens, zet Maarten de parasol op, stranden er orka's en (zee)paardjes, bouwt Ruben een strandkasteel dat daarna een gewoon kasteel wordt met slangen die het bewaken, Michiel zet twee duikers, kompleet met snorkel in een rubberbootje ... Ventjes maken dat moet ik even tonen, want "die kop komt altijd los". Ik denk plots terug aan een van mijn eerste lessen bij Syntra in Brugge. Greet Blomme toonde ons hoe we op een eenvoudige manier mannetjes en hoofdjes konden boetseren, voor enkelen wellicht hun eerste kennismaking met de materie.
Daarna is het giechelen geblazen als we zwembroeken en bikini's gaan boetseren... "Ik gebruik rooie klei als de familie al lang in de zon heeft gelegen." "Ikke bruine." "Buine klei? Da's toch voor negertjes?!" "In mijn familie zijn geen zwarten."
Charlotte zegt dat haar broer een geheim heeft. Uiteraard moet dat eruit. Blijkt dat ik meer dan 12 jaar geleden ergens werkte waar hun mama mijn collega was. Fijn geheim! Ik wil Charlene wel eens terug zien! Later bevestigt oma het verhaal en zal de groeten doen.

Opruimen met de moni.
De deur dicht. Twee minuten later staat er een mama terug. "Iets vergeten?" "Neen, ik wil een pak klei kopen, want ze doen het zo graag!" That's the spirit! Keramistjes in spe.

Kleine, vurige inspanning voor de rust.

Elke zomervakantie hebben wij, ouders, het rijk een aantal dagen voor ons, tijdens het Chiro zomerkamp van onze 2 jongens. Gisteren begonnen we eraan, de kinderloze 10-daagse.

De avond tevoren had ik een mail gekregen van mijn leverancier van de raku-ovens, Het Kleihuis, dat de lang verwachte nieuwe branders ter beschikking waren. Ondertussen zou ook mijn laatste werkweek voor de vakantie beginnen en ik had al enkele bestellingen voor dat nieuwe type. Ik besloot meteen dat ik ervoor zou zorgen dat die mensen nog deze week bediend werden. Toen ik er gisteren, bij het ontbijt over repte dat ik donderdag nog naar Nederland zou moeten voor deze zending, stelde Philippe voor er in de namiddag om te rijden.

"Even Apeldoorn bellen", was mijn reactie en in enkele telefoontjes heen en weer was de afspraak gemaakt.

Ze zijn er dus, lieve mensen, de beloofde nieuwe zwaardere branders.

Wie wel eens een demo (naked) raku bijwoonde kent de originele versie: 15 kW, scherp van prijs, maar enkel net voldoende om de oven tot ongeveer 1000°C te brengen. De nieuwe brander geeft je minimaal 25 kW. Je kan hiermee met gemak 1100°C stoken, eventueel zelfs een keertje nog hoger. Er wordt meer mogelijk, zoals bijvoorbeeld kopermat.

Let wel, de raku-oven type 260 in haar originele uitvoering is bestand tegen 1300°C, zonder probleem, maar het is niet de bedoeling regelmatig tot die temperaturen te gaan stoken! Je kan eens een experimentje doen, een speciaal (reducerend) receptje uittesten, maar als het de bedoeling is regelmatig zulke extreme temperaturen te gaan bereiken, dan is bijvoorbeeld een stenen oven aangewezen, met een iets grotere inhoud.

De nieuwe branders bieden nog meer mogelijkheden voor zelfbouwers. Je kan op een eenvoudige manier de sproeikop veranderen zodat je brander respectievelijk een capaciteit van 35 tot 45 kW aankan. Bovendien heeft deze brander geen porseleinen branderkop, wat hem minder fragiel maakt. Minder fragiel, maar ook minder discreet, d.w.z. dat het wel meer lawaai maakt als je gaat stoken.

De zwaardere brander heeft ook een iets zwaardere prijs, wel dezelfde voor of 25, of 35, of 45 kW.

De voor- en nadelen ken je nu om je keuze te maken, even je prioriteiten overlopen.

De Koploper is nog precies 1 werkweek open, zaterdag 18 juli om 12u30 gaat de deur dicht en we doen ze hopelijk goed uitgerust weer open maandagmiddag 10 augustus om 14u.

M.J. Original

Nee, geen artikeltje over Michael Jackson, daar wordt al meer dan genoeg over geschreven en verteld, ik heb daar niks aan toe te voegen, meer nog, ik doe geen moeite er een gegronde mening over te hebben, veel verder dan een "vlot deuntje" of een "knappe choreografie" gaat het niet. Veel en veel te Amerikaans allemaal voor mij.

(Bovenstaand kasteel is ook niet Neverland of Disneyland.)

Geef mij maar Frans. Geen venten, klei! Bij De Koploper zitten een aantal zeer speciale kleisoorten in het aanbod, hoofdzakelijk Franse, de M.J. is daar een van. Voluit M.J. Original, grès Roux de Treigny, klinkt bijna van adel. Treigny is een gemeente in het departement l'Yonne, streek van de Bourgogne, ten zuiden van Parijs. Op grotere schaal is deze streek verbonden met de Puisaye, in het departement Cher, in de streek Centre. Er zijn kleigroeven en in de buurt kan je er het met houtovens bezaaide dropje La Borne (75 km) bezoeken. Het ziet er zwart van de pottenbakkers en keramisten!

Toeristisch gezien vind je in Treigny een kerk die zo imposant is dat ze de bijnaam kathedraal waardig draagt.

En voor de meer gespecialiseerde toeristen, kan je tijdens het seizoen doorlopend het prachtige kasteel van Ratilly inlopen om wat... jawel, keramiek te gaan bekijken. Dát is het dus, het kasteel bovenaan dit artikeltje.

De klei nu.

M.J. daar ben ik nog niet uit, waar die letters voor staan. M = Moutiers? Original, dat wil zeggen dat het de klei is zoals ze gewonnen en verwerkt wordt, al eeuwenlang door de mensen uit de streek, voor de fabricatie van steengoed. Je vindt ook verschillende melanges met andere kleisoorten, vandaar Original.

Roux, de rosse, duidt op de kleur. Na de biscuitbrand is deze klei warm oranje, zachter dan terracotta en minder flets dan zalmkleur. De kleur wordt er alleen maar warmer en dieper op na de elektrische hoogstook en ze zal bijna naar metalliserend warm bruinrood gaan na reductiestook, kleuren waarmee menig kapper zijn kleurend pallet Venitiaans blond zou kunnen uitbreiden.

Naast de kleur, heb je ook de consistentie. Ze komt moeilijk en dwars uit haar verpakking. Zonder grondig kneedwerk krijg je er niet veel van gedaan. Bij deze soort klei merk je meteen het belang van een grondige beurt op de massagetafel. Heel langzaam zal ze gewillig worden, maar ze geeft haar (dr)aaibaarheid slechts met veel inspanning prijs. En dan voel je het, nu is ze klaar voor het betere werk. Als ze een beetje harder is, blijkt ook het centreerwerk je zweet te eisen. Maar als je haar ook nu kan temmen, dan bloeit ze open in al haar kwaliteiten. Zeer vlot laat ze zich openen, stabiel optrekken en plastisch in alle bochten duwen. Op de draaischijf, voor alle duidelijkheid. Als ze iets harder is, gebruik ik graag slib om haar te vormen. Het slib is trouwens nogal vuil van kleur, daar moet je beter niet bij stil staan.

Ze kan de neiging tot scheuren vertonen als je haar met water verzadigt, maar een geoefende hand kan haar terug redden en eventueel kan drogen met warme lucht de nodige stevigheid bieden om het werk te stabiliseren.

Met het afdraaien wacht je best niet te lang want al meteen zet het krimpproces zich in gang. Tussen vet droog en zanderig lederhard, zit al 5% krimp, echt enorm! Het gaat snel en is ongenadig voor montagewerk, je stukken moeten dezelfde staat van droging hebben bereikt, of alles zál scheuren. Na de stook op maximale temperatuur, heb je een totale krimp van ruim 11% bereikt, iets om te verrekenen bij je ontwerp.

De hoeveelheid ijzeroxide (bijna 3.5%) zorgt ervoor dat je er rekening moet mee houden bij de keuze van je glazuur voor steengoed. Minder dekkende glazuren zullen helemaal veranderen van kleur, andere zullen er profijt uit slaan en hun mooiste kleurengamma verrijken o.i.v. deze kwaliteit.

Het moge ondertussen duidelijk wezen, ik ga voor deze klei. Het feit dat je haar in het oog moet houden dat ze goed vochtig moet blijven, dat ze bij te veel vocht behoorlijk gaat schimmelen, dat je haar heel goed moet kneden, dat ze enorm poederig zal worden bij het drogen en dan onhandelaar wordt, dat ze dominant is bij de keuze van je glazuur... Ik neem het er allemaal graag bij. Haar grillige karakter maakt de beloning van haar gewilligheid op de draaischijf alleen maar groter. Klei is vrouwelijk, deze zeker.

Tradities.

Twee dagen later. Ik draai het deksel op de chocopot en zet hem in de keukenkast. Goeie tradities moet je niet te ver weg steken, af en toe kunnen bovenhalen, er bijna iets feestelijks van maken. Iets traditioneels dus. Voor mij mag het dat worden: een traditie, "draaien in de zon", om de zomer in te zetten.

Maar na afloop heb ik wat tijd nodig om af te kicken, toch wel een dag of twee, minimaal. Draaien in de zon, het was op alle vlakken geslaagd dit jaar, veel, heel veel zon, veel draaien, maar ook: samen praten, ideeën uitwisselen, samen tafelen, samen lachen en samen zingen, salsapasjes bij de opkuis, het lijkt wel wat op een zomerkamp voor pottenbakkers. Misschien zou ik volgende editie wel tentjes op kunnen zetten, biscuit bakken bij/in het kampvuur... Tja, ben ik nu wel al voldoende afgekickt???

In het begin van het kalenderjaar organiseert De Koploper nu al enkele jaren een basiscursus pottenbakken, draaien aan de schijf. De combinatie van de methode van Dirk Vanhaeren om het centreren van de klei, het openen en gecontroleerd optrekken, met een extra afdraai- en oefenles o.l.v. mezelf in dezelfde week, maakt het mogelijk een degelijke basis te leggen in 5 weken tijd. De resultaten zijn erg goed, de sfeer ook. Velen volgen een tweede reeks, of staan het jaar erna opnieuw op de deelnemerslijst, om nog wat bij te leren.

Vorig jaar hebben Dirk en ikzelf dan de assemblagecursus ingevoerd. Ik had het plezier ontdekt om met gedraaide stukken aan de slag te gaan, te versnijden en mee op te bouwen. Je hebt snel een mooie gelijke wand en door te vervormen hang je ook niet meer vast aan die ronde basis. Dirk vond het ook een inspirerend idee.

Alles is mogelijk, de theepot, klassiek en onovertroffen, maar ook bouwsels van pottekes, voor wie eventueel nog wat wil oefenen op de basisvormen.

Heel verwonderd zijn de deelnemers ook als ze ontdekken wat een verschil de kleur van klei kan maken... De rode klei, die door zijn plasticiteit behoorlijk wat gewilliger is, zet ineens de deur open tot heel wat groter en moeilijker werk. Al is het wel een vuile boel voor je handen, je nagelriemen, je schijf, de vloer... En je houdt er meteen een emmertje terra siggilata aan over!

Iedereen wordt bediend op zijn niveau en dat valt in de smaak. Meer nog, het tilt je een trapje hoger in je eigen mogelijkheden. Je krijgt wat meer inzicht wat je allemaal kunt doen met die cilinder, die bol, die kegel, dat bord... Ook het trekken van een handvat, het versnijden en monteren ervan, of een passend dekseltje kan het totaalbeeld helemaal veranderen.

Het draaien van de mast komt aan bod, tot zelfs het proberen met wat meer klei...

Wat meer klei? Deze sessie heb ik me aan 10 kg gewaagd. Het centreren, bol bovenop bol, dat was nog haalbaar, maar toen ik dan aan de slag moest met openen en optrekken, sloeg de paniek toe. Ik kreeg serieuze twijfels, maar afhaken is een begrip waar ik problemen mee heb, zelfs als het de meest verstandige oplossing mag lijken. Gelukkig was Dirk daar om te helpen. Een hele ervaring, draaien met 4 handen, 2 aan 2 in een tegenoverstaand kwadrant! Nu rest me nog een hele zomer om af en toe aan de slag te gaan met steeds meer klei, 3 kg, 5 kg, 7 kg, 10 kg? Mijn schijf kan er 30 aan...

In de diareeks "assemblage 2009" zie je ook enkele afgewerkte voorbeelden van vorig jaar.

Enkele uren later komt een plensbui mij weer met beide voeten op de grond zetten, ik weet het, "draaien in de zon" is weer voorbij. Tot volgend jaar?